Yeni Sayı Çıktı!

En son hikaye, röportaj ve yazıları şimdi tıklayıp ücretsiz okuyabilirsiniz!

Yeni Sayı Çıktı!

En son hikaye, röportaj ve yazıları şimdi tıklayıp ücretsiz okuyabilirsiniz!

Gerçek Dedektifler ve Hikayeleri: Allan Pinkerton ve Kate Warne

Diğer Yazılar

Saniye Çancı Çalışaneller
Saniye Çancı Çalışaneller
Lisans ve yüksek lisans eğitimini Başkent Üniversitesi Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümünde tamamladı. Doktora derecesini Hacettepe Üniversitesi Amerikan Kültürü ve Edebiyatı Bölümünden aldı. Maryland Üniversitesi Amerikan Çalışmaları Bölümünde Fulbright araştırmacısı olarak çalışmalarda bulundu. İlgi alanları arasında edebi eleştiri, postmodernizm, tarihyazımcı üstkurmaca, çağdaş Amerikan romanı, Amerikan kültür ve sosyal tarihi, özellikle de polisiye ve suç edebiyatı bulunmaktadır.

Sherlock Holmes’ten Mike Hammer’a,  Miss Marple’dan Kay Scarpetta’ya polisiye kurgunun sürükleyici öğeleridir dedektifler. Kimi sert ve kaba, kimi bilimin ve mantığın incelikleriyle yoğrulmuş bu karakterler öyle ya da böyle ilgi çekicidir. Bazı gerçek dedektiflerin hikâyeleri de en az bu hayali kahramanlarınkiler kadar ilginçtir. 1850’lerde Chicago’da Pinkerton Ulusal Dedektiflik Bürosu’nu kuran Allan Pinkerton ve büronun dedektiflerinden Kate Warne’ın hikâyesi de böylesi hatırlanmaya değer nitelikte ve ilgi çekicidir.

Amerika’ya 1842 yılında göç etmiş olan Allan Pinkerton hayatını fıçı imalatçılığı yaparak kazanan bir İskoç’tur. Pinkerton’ın dedektiflik kariyeri tesadüflerle başlar. Tahta topladığı bölgede faaliyet gösteren bir grup dolandırıcıyı keşfeden Pinkerton kalpazanların yakalanmasına yardım eder. Bu olay Pinkerton’ın Kane bölgesinin şerif yardımcısı olmasını sağlar. Daha sonra Chicago Polis Teşkilatı’na ilk tam zamanlı dedektif olarak atanan Pinkerton bir süre sonra polis teşkilatından ayrılıp kendi dedektiflik şirketini kurar.[1]

Allan Pinkerton ve kurucusu olduğu dedektiflik bürosu Amerikan tarihinde ilginç bir yere sahiptir. 1861’de Pinkerton’ın Abraham Lincoln’ı öldürmek için yapılmış bir planı ortaya çıkardığı söylenir. Bunun yanı sıra Pinkerton’ın Amerikan İç Savaşı esnasında Güney eyaletlerinden askeri bilgi toplamak üzere çeşitli casusluk faaliyetlerini yönettiği de bilinir. 1870’lere kadar geniş bir suç veri tabanı oluşturan Pinkerton Detektiflik Bürosu’nun bu anlamda polis teşkilatları için bir örnek olduğu da kabul edilir. Öte yandan 1880’ler ve 1890’larda çeşitli işçi grevlerinde sanayiciler için bilgi toplamak için tutulan Pinkerton dedektifleri grev kırıcı olarak işçilerle çatıştıklarından dolayı kötü bir üne sahiptirler.[2]

Tüm bunların yanında Amerika ilk kadın dedektifine Pinkerton Dedektiflik Bürosu sayesinde kavuşmuştur. 1856 yılında Kate Warne henüz 23 yaşındayken Pinkerton Dedektiflik Bürosuna başvurur. Allan Pinkerton Warne’ı işe almak konusunda isteksizdir ancak Warne gizli işler konusunda yetenekli olduğunu ve erkek casusların ulaşamayacağı pek çok yerden gizli bilgi toplayabileceğini söyleyerek Pinkerton’ı ikna eder. Warne söylediği gibi hem yetenekli hem de kılık değiştirme konusunda iyidir. Çeşitli görevlerde başarı gösterir ancak Baltimore Plot[3] olarak bilinen 1861’de yeni seçilmiş başkan Abraham Lincoln’a suikast düzenleneceğine dair alınan istihbaratta rolü önemlidir.[4]

Lincoln başkan seçildikten sonra göreve başlama töreni için yaşadığı şehir olan Springfield’dan Washington D.C.’ye gitmek için bir tren yolculuğuna çıkacaktır. On üç gün sürecek olan bu seyahat boyunca Lincoln’ın Cleveland, Indianapolis, Cincinnati, Buffalo, Albany, New York, Philadelphia, Harrisburg ve Baltimore gibi çeşitli şehirleri de ziyaret etmesi planlanır. 11 Şubat 1861’de Lincoln seyahatine başlar. Ancak o dönemde tren yolunun güvenliğinden sorumlu olan Pinkerton, Lincoln’ın Baltimore’da suikasta uğrayacağına dair bir istihbarat alır.[5] Lincoln’ın güvenli bir şekilde Washington D.C.’ye ulaşması için Pinkerton bir plan yapar.[6] Pinkerton seyahatine devam etmekte olan Lincoln’a Philadelphia istasyonundan itibaren eşlik etmesi için Warne’ı görevlendirir. Lincoln’ın planlanan seyahat programı üzerinde değişiklikler yapan Pinkerton yolculuğun ilk ayağında özel tren kullanan Lincoln’ın Philadelphia-Washington D.C. ayağında normal bir trende yolculuk yapmasını ister. Warne da Pinkerton’ın planı doğrultusunda gerekli hazırlıkları yapmaya başlar. Philadelphia istasyonundaki trenin arka vagonunda dört kişilik bir yer ayarlayan Warne, hasta ve rahatsız edilmek istemeyen erkek kardeşiyle yolculuk edeceğini söyleyip avucuna bir miktar para sıkıştırdığı kondüktörden geceyi geçireceği vagona kimsenin girmesine izin vermemesini ister ve vagonda yerini alır. Bu arada Pinkerton da Philadelphia’ya gelen Lincoln’la buluşur. Pinkerton ve Lincoln’ın koruma görevlisi Ward Hill Lamon Lincoln’ı kimseye fark ettirmeden tren istasyonuna getirip Warne’ın ayarladığı vagona bindirir. O gece Warne, Pinkerton ve Lamon eşliğinde seyahat eden Lincoln ertesi sabah Washington D.C.’ye sağ salim ulaşır.[7]

Yıllar içinde Pinkerton, Warne’ın soruşturma ve gözlem becerilerinden çok etkilenir ve Warne’ı büro için çalışan diğer kadın dedektiflerin başına getirir. Bunun yanı sıra Pinkerton, “Biz Asla Uyumayız” (We Never Sleep) sloganıyla her şeyi gören bir gözden oluşan şirket amblemini yaratırken Warne’ın Lincoln’a eşlik ettiği o tren yolculuğunda gece boyunca hiç uyumaksızın başkanı korumasından esinlenir.[8] 1861-1865 yılları arasında devam eden Amerikan İç Savaşı boyunca Warne gibi Pinkerton’ın diğer kadın dedektifleri de çeşitli görevler yerine getirmişlerdir ve Warne’ın öncülüğünde geleneksel olarak erkeklere ait bu dünyaya kadınlar da adım atmışlardır. Amerika’nın ilk kadın polisi olarak bilinen Marie Owens’ın Chicago Polis Teşkilatı’na 1893 yılında kabul edildiği[9] hatırlandığında Warne’ın erkeklerin egemenliğindeki suç ve suçlularla mücadele edilen bu dünyaya ne kadar erken dönemde adım attığı bir kez daha takdir edilmelidir.

1868’de hastalanıp hayatını kaybeden Warne, Chicago’daki Pinkerton aile mezarlığına defnedilir. Pinkerton’ın Chicago ofisinde 1871 yılında çıkan yangın pek çok dokümanın yok olmasına sebep olduğu için Warne’a dair Allan Pinkerton’ın yayımlanmış kendi yazıları dışında pek az şey bilinir.[10] Dolayısıyla Kate Warne günümüzde bazı yazarların kitaplarına konu olsa da hâlâ daha gizemini koruyan bir şahsiyettir.

 

KAYNAKÇA / NOTLAR

[1] “Today in History – August 25 The Pinkertons.” Library of Congress, https://www.loc.gov/item/today-in-history/august-25/ . Erişim Tarihi: 8.7.2020

[2] a.g.k.

[3] Bu suikast planının gerçekten var olup olmadığı ya da ne derece büyük bir tehdit olduğu tartışma konusudur ve Pinkerton’ın gerçeği abarttığı söylenir. Mann, Lina. “Spies, Lies and Disguise Abraham Lincoln and the Baltimore Plot.”  29 Mayıs 2019, https://www.whitehousehistory.org/spies-lies-and-disguise-abraham-lincoln-and-the-baltimore-plot . Erişim Tarihi: 10.7.2020

[4] “Unsung Heroes: First Female Detective Kate Warne.” Pinkerton, 27 Mart 2020, https://www.pinkerton.com/our-insights/blog/0165-unsung-heroes-first-female-detective-kate-warne/  Erişim Tarihi: 8.7.2020

[5] Mann, Lina. “Spies, Lies and Disguise Abraham Lincoln and the Baltimore Plot.”  29 Mayıs 2019, https://www.whitehousehistory.org/spies-lies-and-disguise-abraham-lincoln-and-the-baltimore-plot . Erişim Tarihi: 10.7.2020

[6] Yazar Daniel Stashower Lincoln’la ilgili bu suikast planını yazdığı The Hour of Peril: The Secret Plot to Murder Lincoln Before the Civil War adlı kitabını tartıştığı videoda Warne ve Lincoln’ın tren yolculuğunu da anlatıyor. Detaylar için aşağıdaki link ziyaret edilebilir. https://blogs.loc.gov/loc/2015/03/celebrating-womens-history-americas-first-female-p-i/

[7] Stashower, Daniel. “The Civil War: The Unsuccessful Plot to Kill Abraham Lincoln,” Smithsonian Magazine, Şubat 2013, https://www.smithsonianmag.com/history/the-unsuccessful-plot-to-kill-abraham-lincoln-2013956/ . Erişim Tarihi: 9.7.2020

[8] Enss, Chris. The Pinks: The First Women Detectives, Operatives, and Spies with the Pinkerton National Detective Agency, Rowman & Littlefield, 2017, ss. xı-xıı-xııı.

[9] Roth, Mitchel P. “Owens, Mary,” Historical Dictionary of Law Enforcement, Greenwood, 2001, s. 252.

[10] Allen, Erin. Library of Congress Blog, “Celebrating Women’s History: America’s First Female P.I.,” 31 Mart 2015, https://blogs.loc.gov/loc/2015/03/celebrating-womens-history-americas-first-female-p-i/ . Erişim Tarihi: 9.7.2020

En Son Yazılar