Kitap Eleştirisi/Gerçek ve Diğer Yalanlar/
Kırmızı Kedi Yayınları 2016’nın sonlarında yayımladı Gerçek ve Diğer Yalanlar romanını. Ön kapağında yer alan “Acımasız Katil” sloganını romanı okuduktan hemen sonra fark etmiştim ve abartılı gelmişti. Kitap hakkında bir yazı yazmak için oturup tekrar düşündüğümde “abartılı” tanımımı geri aldım. Henry Hayden, bildiğin dümdüz bir katil. Hem de acımasızlarından.
Almanya’nın çok izlenen ve beğenilen dizilerinden birisi olan Tatort’un senaristi Sascha Arango’nun ilk romanı Gerçek ve Diğer Yalanlar.[i]
“… zira gerçekte bir yazar olmadığını, yalnızca yılanın yaşadığı ortamda istifçilik yapan bir kurbağa olduğunu hiçbir zaman aklından çıkarmıyordu.”[ii]
Karısı Marta ve metresi Betty ile yalanlarla, aldatmacalarla dolu bir hayat süren Henry Hayden romanın başkarakteri. Henry, Marta’nın gece yarıları uyanıp daktiloda yazdığı ve “farelerin eleştirel kemirgenliğine bıraktığı[iii]” romanlarını Moreany Yayınevi aracılığıyla bastırıp çok satan bir yazar olmuştur. Kendi adıyla bastırdığı kitaplarını onun yazmadığını bir tek asıl yazar Marta bilmektedir. Bu durum Marta için herhangi bir sorun teşkil etmemektedir. Zira Marta “yazmasaydım ölecektim” kumaşından dokunmuş ve yalnızca kendisi için yazan bir yazardır.
Hayden’ın sevgilisi Betty, Moreany Yayınevinin girişken, güzel editörüdür. Hayden’la olan yasak ilişkileri, Betty’nin ondan bir çocuk sahibi olma isteğine kadar gider. Betty tüm pozitifliğiyle ve ona olan aşkıyla gebelik durumunun Henry Hayden açısından mide bulandırıcı bir sorun olduğunun farkına bile varmayacak durumdadır. Henry için sevmek kadar sevilmek de pamuklara sararak gizlediği geçmişinin ortaya çıkma ihtimali anlamına gelmektedir.
“Sevilmek bir lanettir, derler.”[iv]
“Sırrının bekçisi olarak bir an bile dikkatsiz davranamazsın… Bunu hiç kimseye itiraf edemezsin ve asla unutamazsın.”[v]
“Bir katil dikkatli olmak zorundadır. Ayrıntılar onun düşmanıdır.”[vi]
Romanda orta sınıf yaşantısını münzevi bir biçimde sürdüren Henry’nin geçmişe ilişkin travmalarını öğreniyor
okuyucu. Yaptığı ince planlarla ve kendisinin de bahsettiği gibi şansın bir şekilde hep onun yanında olmasıyla Marta, Betty ve romanın başından itibaren, yaşadığı evi içten içe kemiren sansarın ölümü konusunda elini temiz tutmayı başarıyor.
Kişisel trajedisi hem yaşamını sıfırdan yeniden kurmak hem de ortadan kaybolmak konusunda olağan üstü bir yetenek geliştirmesini sağlayan Henry Hayden bir anti kahraman.
Henry Hayden kimliğinde kadınlar tarafından beğenilen, yakışıklı, sportmen, teknik konularda yetenekli, rafine zevkler başlığında kendi kendini eğitmiş soğukkanlı bir katil yaratan Sascha Arango televizyon ve tiyatro alanından gelmiş bir yazar olduğu için sanırım görsellik konusunda ve atmosfer oluşturmada son derece başarılı bir eser ortaya koymuş.
Az sayıda karakterle ana karakter Henry’nin durumunu, psikolojik sorunlarını, kriz dönemlerindeki soğukkanlılığını aktarmayı bilmiş. Yan karakterde yer alan kişilerin zayıf yanlarını çözümleyen Henry’nin, onların faydacılığı sayesinde kanunun elinden nasıl kurtulduğunu da çok zarif bir şekilde göstermiş.
Sascha Arango üst anlatıcıya anlattırdığı romanında okuyucuyu zaman zaman şaşırtmaktan da geri durmamış. Romanın kimi satırlarında doğrudan okuyucuya seslenen yazar[vii], okuduğunuza yabancılaşmanız pahasına yapmış bunu ve ben Çernişevski’nin Nasıl Yapmalı? romanından beri pek hoşlanırım bu yabancılaşma halinden.
Henry Hayden’la tanışma romanı olan Gerçek ve Diğer Yalanlar karakterin bundan sonra ne yapacağına dair çelişkili duygular uyandırıyor. Örneğin çocukluğuna dair neredeyse tüm bilgiye sahip olduğumuz, yan karakterlerin öyküleriyle zenginleşen bir romanın ana karakteri, yeni maceralarda da okuyucu açısından merak edilecek mi? Soğukkanlı bir katilin son derece kişisel “kurtulma” hikâyeleri sonraki maceralar için yeni öyküler yaratabilecek mi? Yaşayıp okuyacağız diyelim.
Künye
Gerçek ve Diğer Yalanlar
Yazar: Sascha Arango
Çeviren: Neylan Eryar
Sayfa Sayısı: 276
Yayınevi: Kırmızı Kedi
[i] Dizi hakkındaki bilgim kitabın tanıtımında yazılandan ibarettir.
[ii] Gerçek ve Diğer Yalanlar; sayfa, 27
[iii] Alman İdeolojisi; K. Marx, F. Engels
[iv] Gerçek ve Diğer Yalanlar; sayfa, 46
[v] Gerçek ve Diğer Yalanlar; sayfa, 87
[vi] Gerçek ve Diğer Yalanlar; sayfa, 109
[vii] Gerçek ve Diğer Yalanlar; sayfa, 152