Kalemini suç edebiyatı hokkasına banan her yazarın olmak istediği yerde, en tepedeki koltuğunda, sonbaharın keyfini süren Lawrence Block’u özellikle yarattığı iki ölümsüz karakter (özel dedektif Matthew Scudder ve kibar hırsız Bernie Rhodenbarr) ile tanıyoruz.
Doğup büyüdüğü New York kentini mekân tutan, karakterlerini o şehrin sokaklarında dolaştırıp maceradan maceraya koşturan büyük ustanın ‘Edgar’ başta olmak üzere pek çok prestijli ödülle taçlandırılmış öykü ve romanları mevcut. Sayı telaffuz etmemek için şöyle söylememiz sanırım yeterli olacaktır; Block romanlarını ve öykülerini benim gibi geç fark edenlerdenseniz size bir iyi bir de kötü haberim var. İyi olanı; ömrünüzü bol bol Block okuyarak geçirebilirsiniz, kötü haberse; muhtemelen başka bir yazar okuma fırsatınız kalmayabilir.
Polisiye edebiyata bunca metin üreten bir yazarın çok az eserinin Amerikan sinema sektöründe yer buluşu tam bir hayal kırıklığıdır. Onca şahane maceranın sadece ikisinin beyaz perdeye aktarıldığını görmek hem üzücü hem de şaşırtıcı. Block her ne kadar pek çok filmin senaryosunu yazsa da okurları sadece iki Matt Scudder macerasını sinemada izleme şansı elde edebilmiş.
Gelin birlikte bu iki maceraya göz atalım ki içinizde izlemeyenler yahut anılarını tazelemek isteyenler varsa hafta sonunu bu filmlerle değerlendirebilsin.
İlk film, 1986 yapımı -ülkemizde Ölümlerden Ölüm Beğen adıyla perdeye yansıyan- 8 Million Ways to Die. Eski polis, bıçkın özel dedektif Scudder’ın 1982’de yayınlanan aynı isimli beşinci macerasından beyazperdeye aktarılan yapımı Hal Ashby yönetmiş.
Dedektifimiz alkol bağımlılığından kurtulmaya çalıştığı, özel hayatının başarısızlıklarla dolu olduğu bir dönem geçirmektedir. ‘Adsız alkolikler’ toplantısında gizemli ve elbette güzel bir kadın ona bir davet notu verir. Davet edildiği kumar kulübünde eskortluk yapan Sarah ile tanışan özel dedektifimiz gönlünü bu güzel kadına kaptırır. Fuhuş, uyuşturucu ve cinayetin iç içe geçtiği bir suç ortamında Scudder bir yandan alkole direnirken diğer yandan da suçlularla savaşmak zorundan kalır.
Jeff Bridges’ı Matt Scudder rolünde izlediğimiz filmin senaryo ekibinde Block dışında Oliver Stone ve R. Hance Hill var. Angel Maldonado rolüyle Andy Garcia’nın New York Film Critics Circle Awards’ta en iyi yardımcı aktör adayı olduğunu ve Tarantino’nun katıldığı bir podcastte filmi 80’lerin en iyisi olarak tanımladığını da anımsamadan geçmeyelim.
Son olarak Block’un 2014’te Empire ile yaptığı bir röportajda söylediklerini aktaralım, “Korkunç bir filmdi. Duyduğuma göre mutlu bir set değilmiş. Filmi beğenmemek için kitabı yazmış olmanız gerekmediği de açık.”
2014 yapımı A Walk Among the Tombstones, bizdeki adıyla Kanunun Ötesinde filmi ise Block adına bir yüz akı, Matt Scudder’ın maceralarından oluşan serinin 10. kitabının beyazperde uyarlamasıdır. Filmin çekimleri için sete çağrılan Lawrence Block, “Okurlarım bana hayalimdeki Matt Scudder’ın kim olabileceğini sorduğunda genellikle konuyu değiştirmeyi tercih ederdim. Ama rahatlıkla söyleyebilirim ki 1996 yapımı Neil Jordan filminde Michael Collins’i gördüğümden bu yana Liam Neeson’ın ismi listemde ilk sıradaydı. İkisi de gerçek birer profesyonel ve işlerinde oldukça başarılılar. Kitabımın emin ellerde olduğunu biliyorum,” demiş.
‘Azınlık Raporu’ (2002) ve ‘Aşk ve Para’ (2007) filmlerinden ismine aşina olduğumuz Scott Frank filmin yönetmeni. Frank, filmin ilk taslağını 2002’de yazmış.
Merak edenler için konu kısaca şöyle; bir uyuşturucu baronunun karısı kaçırılmış ve öldürülmüştür. Adam katili bulmak için Scudder’dan yardım ister. Matt gizemli katilin daha önce de uyuşturucu camiasından bazı kişileri kaçırıp öldürdüğünü öğrenir. Bu sırada katil genç bir kızı kaçırır. Dedektifimiz kızı sağ salim bulmaya ve katili yakalamaya kararlıdır.
Tamamı NewYork’ta çekilen filmin Green Wood Mezarlığı’ndaki çekimlerinin 8 gün sürdüğü biliniyor. Oldukça zorlu hava koşullarında yapılan çekimlere gece atmosferi de eklenince teknik ekip korkulu anlar yaşamış.
Ayrıca, tam bir Block romanı uyarlaması sayılmasa da yazarın kibar hırsız Bernie Rhodenbarr karakterinden esinlenerek filme alınan 1987 yapımı Burglar filminden bahsetmeden geçmeyelim. Bernice “Bernie” Rhodenbarr rolünde ünlü siyahi kadın oyuncu Whoopi Goldberg’i gördüğümüz filmin yönetmeni Hugh Wilson. Komedi ağırlıklı bir polisiye olarak tanımlayabileceğimiz yapımın senaryo yazarları listesinde Lawrence Block dışında Jeph Loeb ve Matthew Weisman’ı görebilirsiniz.
Son söz olarak böyle üretken bir yazarın romanlarını filme aktarmakta başarısız olan ve geciken Amerikan film sektörünü şiddetle kınıyor, önümüzdeki yıllarda daha çok Scudder ve Rhodenbarr macerasını soluksuz izlemeyi diliyoruz.
Keyifli okumalar ve seyirler.
