‘KALP UZMANI’ PARKER PYNE
“Uzun yıllar edindiğim deneyimler bana en iyi yöntemin en basit yöntem olduğunu öğretti.”
Parker Pyne
Polisiye okurlarının çoğu Agatha Christie’nin kurgu karakterleri Hercule Poirot ve Miss Marple karakterlerine aşinadır. Kısıtlı sayıda macerayla Agatha Christie’nin ölümsüz karakterleri arasında arka sıralarda da olsa yer bulan Parker Pyne, İngiliz polisiye okurlarının karşısına ilk olarak Kasım 1934’te çıktı. Aynı yıl şahsına münhasır dedektifimizin on iki maceradan oluşan öykü kitabı (daha çok epizodik bir roman da denebilir) ABD’de Dedektif Bay Parker Pyne adıyla yayınlandı.
Christie yazın hayatı boyunca, Dedektif J. Parker Pyne’nin içinde yer aldığı toplam on dört hikâye yazdı. On iki öykü bahsi geçen kitapta yer alırken diğer iki hikâyenin okur önüne çıkışı 1939 yılını buldu.
J. Parker Pyne, kendisini dedektif değil “kalp uzmanı” olarak niteler. Otuz beş yıl devlet dairesinde istatistikle meşgul olmuş ancak mesleği onu yeterince mutlu etmemiş olacak ki sıra dışı bir dedektif olarak sekreteri Miss Lemon, romancı Ariadne Oliver, yakışıklı kadın avcısı Claude Luttrell ve kılık değiştirme sanatçısı Madeleine de Sara ile birlikte muammaları çözmeye girişir. “Önemli olan öldürme isteğidir, araç fark etmez. Daima bir şey bulunur,” diyen dedektifimizin bu işi yapmasının ana sebebi suçu ve muammayı çözmek yahut para kazanmaktan ziyade insanları mutlu kılmaktır.
“Mutsuz musunuz? Eğer öyleyseniz Bay Parker Pyne’a başvurun. Richmond Caddesi- 17 numara,” ilanı her gün Times Gazetesi’nin kişisel ilanlar sütununda yayımlanır. Hayatlarının bir noktasında umutlarını yitirip çaresizliğe düşen insanlar, ilanı görerek telaş ve şaşkınlık içerisinde Parker Pyne’ın ofisine koşarlar. Güçlü içgüdüleri, insan doğasına hakimiyeti, güçlü manipülasyon yeteneği ve ekip çalışmasını seven karakteriyle Bay Pyne, gerçek bir sihirbaz gibi umutsuzların düşlerini gerçekleştirmeye çalışır; tabii ufak bir ücret karşılığında…
Kitabın ilk altı öyküsünde, Pyne İngiltere’deki davaları çözerken, diğerlerinde Pyne’in egzotik yerlere (Delfi- Yunanistan, Nil- Mısır, Petra Antik Kenti, Şiraz, Bağdat ve Doğu Ekspresi ile İstanbul) tatile çıktığını, burada dedektiflik yapmak zorunda kalmamayı umduğunu ancak, başkalarına yardım etmekten geri duramadığını görüyoruz.
Parker Pyne maceralarında Agatha Christie, cinayet ve benzeri şiddet suçları yerine daha çok romantik ilişkilerle iç içe geçmiş gizemler üzerinde çalışmış. Aşkı arayan, evliliğindeki sorunları tek başına çözemeyen, yalnızlığına çare bulamayan insanlar ellerinde gazete ilanıyla Kalp Uzmanı’nın kapısında sıraya girer. Pyne sorunları çözmede sıra dışı yöntemler kullanır; kimi zaman bizzat, kimi zamansa duruma uygun bir yardımcı kullanarak küsleri barıştırır, kayıpları bulur, sahte maceralar yaratarak insanları yaşama bağlar. Pyne beş ana mutsuzluk türü olduğuna inanır ve hepsinin mantıksal olarak çözülebileceğini iddia eder.
Christie, Parker Pyne’i, Orta Yaşlı Eş öyküsünde şöyle betimliyor. “Bay Parker Pyne’in sadece ortalıkta görülmesi bile insanlara bir güven duygusu getirdi. İriydi ama şişman denemezdi; soylu duruşuna yaraşır bir keli, yüksek numaralı gözlükleri ve parıldayan ufak gözleri vardı.” İsmi bir öyküde “J. Parker Pyne” olarak geçen dedektifimizin Mayorka Adası’nda geçen bir macerasında otel kayıt defterini tanınmamak maksadıyla Christopher Parker Pyne olarak imzalaması dışında ilk ismini kullandığını görmeyiz.
Devlet memuru olduğu dönemde yaptığı iş nedeniyle Christie’nin bu karakteri, Mycroft Holmes kurgusal karakterine benzetilir. Maceralarının yarısını tatildeyken yaşadığı düşünülürse Pyne, Poirot gibi gezmeye ve farklı yerler görmeye meraklı biridir. Ancak Poirot’nun aksine müşterileriyle ilk görüşme dışında nadiren tekrar karşı karşıya gelir.
Parker Pyne Investigates ya da dilimize çevrildiği ismiyle Parker Pyne İz Peşinde kitabında karşımıza hoş bir sürpriz çıkıyor. Sayfalar arasında Poirot maceralarından tanıdığımız Ariadne Oliver ve Miss Felicity Lemon karakterleriyle karşılaşıyoruz. Anlıyoruz ki Christie, Pyne karakterini kurgularken aslında ölümsüz dedektifimiz Poirot’un yaratım sürecinin başındadır.
Sekreteri Bayan Felicity Lemon, Pyne’in The Discontented Soldier hikayesinde “genç bir kadın” olarak tanımlanır. Lemon’ın kurgusal zamanda Poirot’dan önce mi yoksa sonra mı Pyne’la çalışmaya başladığı tartışmalıdır. Planlama ve dosyalama konusunda uzmandır. Tarot kartları, fal ve spiritüel konulara düşkündür.
Roman yazarı Ariadne Oliver, tıpkı Hercule Poirot’un maceralarında olduğu gibi Parker Pyne’ın dostu ve yardımcısıdır. Gizem romanları yazar, tıpkı yaratıcısı Christie gibi elmaya düşkündür.
Claude Luttrell da Parker Pyne’in çalışanlarından biridir. Sosyal ortamlarda kadın müşterilere romantik ilgi göstermek onun işidir. Usta bir zampara gibi görünmesine rağmen, Parker Pyne’e yardım ettiği bazı davalarda kadınların durumuna üzülecek kadar duygusal biridir aslında.
Madeleine de Sara, Pyne’in müşterilerinin sorunlarını çözerken hazırladığı küçük psikodramalarda femme fatale rolünü oynayan bir kılık değiştirme ustası, oyuncudur. Gerçek hayatta adı Maggie Sayers olan bu yetenekli hanım, ailesiyle birlikte Güney Londra’nın Streatham kentinde yaşayan sessiz, sıradan bir kızdır.
Agatha Christie’nin pek çok romanı gibi Parker Pyne maceralarından The Case of the Discontented Soldier ve The Case of the Middle-Aged Wife, 1982 yapımı The Agatha Christie Hour adlı yapımda birer bölümlük dizi halinde televizyona uyarlandı.
Siz de bu yetenekli karakteri yakından tanımak yahut tekrar anımsamak niyetindeyseniz Altın Kitaplar yukarıda andığımız maceraları Parker Pyne İz Peşinde adıyla, Christie serisinin bir parçası olarak Türk polisiye severlerle buluşturuyor.
Keyifli okumalar.
Başvuru linki: https://agathachristie.fandom.com/
